Przychodzili znienacka. Najczęściej tuż po północy albo rankiem 13 grudnia. Bywało, że o kimś przypominali sobie po kilku dniach albo szukali konkretnej osoby aż do skutku. Dlatego pierwsza seria aresztowań trwała przez kilka tygodni stanu wojennego. Byli bardzo pewni siebie i zachowywali się jak panowie i właściciele nie tylko nachodzonych mieszkań, ale i życia ich lokatorów. I tylko nieliczni esbecy pozwalali się cieplej ubrać, a niektórzy sugerowali, żeby coś ze sobą zabrać: sweter czy grube skarpety.

Aresztowani nie wiedzieli, dokąd jadą, ani jak długo będą poza domem. Nie mieli nawet pewności, czy zobaczą jeszcze swoich bliskich. Niektórzy byli przekonani, że zostały im ostatnie godziny… W nie lepszej sytuacji były rodziny internowanych. Większość żon czy matek tygodniami próbowała dowiedzieć się czegokolwiek o „wrogu władzy ludowej”, nawet nie o miejscu osadzenia. Wiele rodzin, siadając do wyjątkowo smutnej Wigilii ’81, nie wiedziało, czy ci, których brakuje, jeszcze żyją!

Potem, kiedy okazało się, że partia pozwoliła swoim wrogom przeżyć, przyszły w ośrodkach internowania miesiące upokorzeń: prycza, stalowa miska, zupa na kościach, zimna cela… Kuszono wolnością w zamian za „tylko” wyrzeczenie się przynależności do Solidarności, mniej lub bardziej brutalnie zmuszano do podpisania lojalki, a także do wyboru biletu w jedną stronę i dożywotniej emigracji. Wielu nie wytrzymało i próbowało odebrać sobie życie… 

Więcej w wydaniu drukowanym "Idziemy" (nr 51/2012)
oraz w wydaniu elektronicznym dostępnym na stronie eGazety.pl
Pełen artykuł ukaże się po 26 grudnia 2012 r.